مرکز تخصصی دندانپزشکی سلامت

معرفی اندودنتیکس

علم اندودنتيكس یا درمان ريشه دندان ، تخصصي از رشته دندان پزشكي است كه شامل تشخيص ، پيشگيري و درمان بيماريها و صدمات مرتبط با پالپ دندان و بافتهاي اطراف ريشه ميباشد.
درمان پالپ دندان با نام هاي روت كانال تراپی ، درمان اندو و یا عصب كشي شناخته مي شود و معمول ترين درماني است كه توسط متخصصين اين رشته انجام مي شود.

• پالپ دندان
منظور از پالپ دندان بافت نرم زنده ای است که حاوی عصب دندان می باشد ، این بافت در مرکز دندان واقع شده و تا داخل ریشه های دندان امتداد دارد و ازاطراف توسط عاج و مینای دندان احاطه شده است . زمانی که پوسیدگی دندانی در مراحل اولیه آن ترمیم نشود، تا حدی پیشرفت می کند که به بافت عصبی دندان می رسد و به اصطلاح علمی آن بافت عصبی دندان اکسپوز می شود ( یعنی در معرض محرکهای محیطی مثل گرما و سرما  قرار گرفته و حساس و دردناک می شود). عامل دیگری که می تواند به بافت عصبی دندان آسیب برساند ، صدمات ناگهانی است که منجر به شکستگی دندان می شود.

• علائم بيماري پالپ چيست ؟

برخي از علائم پالپ ملتهب شامل درد ادامه دار به دنبال نوشيدن مايعات سرد و يا گرم ، درد خود به خود ، و درد هنگام جويدن مي باشد. گاهي نيز به دلیل پیشرفت آهسته پوسیدگی ، ممكن است بيمار درد نداشته باشد.

• تعریف Root Canal Therapy
اين عنوان از دو بخش Canal Root به معناي کانال ريشه ، و Therapy به معني درمان تشكيل شده و مفهوم كلي آن درمان کانال ريشه دندان ( که محتوی عصب دندان است) ميباشد.

• لزوم درمان ریشه و مزایای آن
گاهی درد دندان به قدری شدید می شود که داروهای مسکن نیز به برطرف شدن آن کمک چندانی نمی کند. در این زمان دندان به معالجه ريشه و يا به اصطلاح عاميانه عصب كشي يا عصب كشي نیاز دارد . درمان ریشه مناسب منجر به تسکین فوری درد دندان خواهد شد ، از طرفی درمان ریشه همراه با یک ترمیم مناسب منجر به حفظ دندان می شود و آن را از خطر کشیده شدن نجات می دهد. در مواردی که دندان درمان نشده رها شود احتمالا پس از مدتی درد شدید دندان فروکش می کند ، ولی پوسیدگی همچنان ادامه می یابد و منجر به عفونت بافتهای اطراف دندان مورد نظر می شود . عفونت دندانی در صورتی که درمان نشود ممکن است گسترش یابد و خطرات جدی و حیاتی به ویژه در افرادی که به دلیل بیماری زمینه ای و شرایط فیزیولژیک بدنی سیستم ایمنی ضعیفی دارند ایجاد کند . گاهی عفونت به قدری شدید است که در افراد سالم نیز می تواند خطرساز شود ، ولی حضور بیماری هایی همچون دیابت ، نارسایی کبدی و کلیوی ، بیماری دریچه قلب و مصرف داروهای شیمی درمانی و کورتون ها خطر را بیشتر می کند.

• معایب کشیدن دندان
- معده درد و ناراحتی گوارشی: کاهش کارایی جویدن غذا منجر به ایجاد مشکل در هضم غذا و ناراحتی های گوارشی خواهد شد.

- مشکل زیبایی:
این مسأله به ویژه در دندانهای قدامی ( پیشین) که در خندیدن مشخص هستند بسیار مهم است، گرچه از دست دادن دندانهای خلفی ( آسیا ) نیز در درازمدت منجر به تحلیل استخوان فک و فرورفتگی گونه ها می شود.

- نامرتبی دندانهای مجاور:
کشیدن یک دندان به ویژه در سنین کودکی و نوجوانی می تواند باعث حرکت دندانهای مجاور و ایجاد نامرتبی و فاصله بین دندان ها شود.

 - افزایش هزینه های درمان : برای جایگزینی دندان های از دست رفته توسط درمان های پروتزی و ایمپلنت معمولا هزینه و زمان بیشتری لازم است.

 • مراحل درمان چگونه است ؟
بسياري از بيماران با شنیدن نام درمان ریشه دچار هراس و اضطراب مي شوند و اغلب ترس آنها ناشي از مطالب نادرستي است كه در اين زمينه شنيده اند. لازم به ذکر است تزریق داروی بی حسی موضعی قبل از شروع درمان ریشه درد دندان را رفع می کند.

بعد از انجام بي حسي ، درمان شامل مراحل زير است :

مرحله اول : برداشتن پوسیدگی دندان و دست يابي به كانال ریشه ،

مرحله دوم : تعيين طول ريشه به کمک رادیوگرافی ،

مرحله سوم : تميز كردن و پر کردن كانالها ،

مرحله چهارم : ترميم موقت دندان تا جلسه بعد که ترمیم دائمی تاج دندان انجام خواهد شد.

معمولاً مقداري درد و ناراحتي گذراي خفيف تا متوسط به دنبال از بين رفتن بي حسي تا چند روز وجود داشته كه با تجويز مسكن هاي ضد التهاب تسكين مي يابد. غالباً ، ناراحتي و درد آن چنان نيست كه مانع فعاليتهاي روزانه شود . در مواردي كه درد زياد است مي توانيد با دندان پزشك معالج تماس بگيريد .

• درمان ریشه در دوران بارداري

 داروهایی که حین درمان دندان پزشکی تجویز می شود و نیز اشعه ایکس پرتو نگاری می تواند بر رشد جنین اثر منفی بگذارد ، بنابراین توصیه می شود قبل از دوران بارداری برای انجام درمان های دندان پزشکی اقدام شود .

• ترمیم تاج دندان پس از درمان ریشه
نحوه ترميم تاج دندان بستگي به نسج باقيمانده دندان دارد . دندان هايي كه متحمل نيروهاي سنگين جويدن هستند و يا پوسيدگي آن ها شديد بوده توصيه ميگردد كه با ترميم هاي مطمئن تري همچون روكش بازسازي شوند .

دكتر مريم عبدالرزاقي متخصص اندودنتيكس (درمان ريشه ) عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشكي قم